Filozof Çocuklar

Her Çocuk Filozof Doğar: Erken Eğitimde Çocuklar için Felsefeyi Kucaklamak

Ebeveynler olarak hepimiz çocuklarımızın meraklı, yaratıcı ve eleştirel düşünen bireyler olarak yetişmesini isteriz. İyi haber şu ki, her çocuk felsefeye karşı doğal bir eğilimle doğar.

Her çocuğun bir filozof olarak doğduğu fikri, çocukların çevrelerindeki dünyaya karşı doğal bir merak ve ilgi duydukları ve bu merakın onları yaşam, evren, doğa vb hakkında temel sorular sormaya yönelttiği inancına dayanmaktadır.

Amerikalı filozof John Dewey, çocukların doğal bir öğrenme eğilimi olduğunu ve bu eğilimin onların entelektüel ve duygusal gelişimlerini desteklemek için kullanılması gerektiğini vurgularken, çocukları sadece bilgi ile beslenmek yerine, sorularını keşfetmeye teşvik edilmeleri gerektiğine inanıyordu (Dewey, 1933).

Çocukların felsefi sorgulama yeteneğine sahip olduklarına, bunun genel bilişsel ve duygusal gelişimlerine katkıda bulunabileceğine inanan Matthew Lipman, 1970’lerde Çocuklar İçin Felsefe (P4C) yaklaşımını geliştirmiştir.

Son yıllarda popülerlik kazanan heyecan verici ve yenilikçi bir eğitim yaklaşımı olan çocuklar için felsefe (P4C), felsefi soruların güvenli ve kapsayıcı bir öğrenme ortamında keşfedilmesini vurgular. Bazen bir kitap, bazen bir resim, bazen bir film bazen de sadece ortaya atılan bir soru ile başlatılan felsefi sorgulama çocukların, doğru-yanlıştan bağımsız ve özgür olarak verdikleri cevaplarla sürdürülür. Eğitimli bir kolaylaştırıcı tarafından yönlendirilen grup tartışmaları ve diyaloglar aracılığıyla fikirleri, kavramları ve değerleri keşfetmeye ve sorgulamaya teşvik edilir. Bu yaklaşım, argümanları analiz etme, yargıda bulunma ve çoklu bakış açılarını dikkate alma gibi muhakeme becerilerinin gelişimini vurgular.

Her bir çocuğa, soruları yargılanmadan, doğru cevap verme kaygısı taşımadan, kendi argüman ve varsayımlarıyla cevaplayabilme ortamı sağlayan P4C, bu özelliği ile yaratıcı düşünceyi, eleştirisel düşünceyi, birlikte çalışarak düşünmeyi ve diğerlerine özen göstererek düşünmeyi destekler.

Bilişsel Beceriler ve P4C

Çocuklar için felsefe atölyelerinin bilişsel becerilerin gelişimindeki katkılarından bahsetmeden olmaz. Lipman’a (2003) göre, felsefi tartışmalara katılmak çocukların eleştirel düşünme becerilerini artırabilir, mantıksal muhakeme yeteneklerini geliştirebilir ve bilişsel yeteneklerini geliştirebilir. Lipman, felsefenin çocukların varsayımları sorgulamalarına, argümanları analiz etmelerine ve kanıtları değerlendirmelerine yardımcı olabileceğini savunmaktadır. Bu beceriler akademik başarı için çok önemlidir ve birçok meslekte çok değerlidir (Fisher, 2017).

Buna ek olarak, felsefi tartışmalara katılmak çocukların dil becerilerini geliştirebilir. Çocuklarla Felsefe, çocukların düşünce ve fikirlerini açık ve tutarlı bir şekilde ifade etmelerini gerektirir. Bunu yaparak, kendilerini etkili bir şekilde ifade etme ve başkalarıyla iletişim kurma becerilerini geliştirirler (Haynes, 2016). Ayrıca felsefe, çocukları karmaşık metinlerle karşı karşıya bırakarak ve onları eleştirel bir şekilde bu metinlerle ilgilenmeye teşvik ederek okuma ve yazma becerilerini geliştirmelerine yardımcı olabilir (Kohan & Carrillo, 2018).

Duygusal Beceriler ve P4C

Çocuklar için felsefe atölyelerinin duygusal gelişime de önemli katkıları vardır. Rorty’ye (1998) göre felsefe, çocukları kendi duyguları ve başkalarının duyguları üzerine düşünmeye teşvik ederek duygusal zekalarını geliştirmelerine yardımcı olabilir.Çocuklarla Felsefe ayrıca çocukların empati, şefkat ve başkalarını anlama becerilerini geliştirmelerine de yardımcı olabilir (Hansen, 2017). Çocuklar felsefi tartışmalara katılarak başkalarını dinlemeyi, farklı bakış açılarını değerlendirmeyi ve başkalarının fikirlerine saygı duymayı öğrenirler (Garrido ve Zavala, 2019).

Dahası, felsefe çocukların öz saygılarını ve özgüvenlerini geliştirmelerine yardımcı olabilir. Çocuklar felsefi tartışmalara katılarak kendilerini özgürce ve iddialı bir şekilde ifade etmeyi öğrenirler. Ayrıca, kendi fikir ve görüşlerini savunmayı da öğrenirler; bu da bir eylemlilik ve özerklik duygusu geliştirmelerine yardımcı olabilir (Mukherjee & Panigrahi, 2019).

Sosyal Beceriler ve P4C

Son olarak, çocuklar için felsefe atölyelerinin çocukların sosyal becerilerine önemli katkılarından bahsedebiliriz. Felsefe Atölyelerinin tartışma ortamı, çocuklara destekleyici ve işbirliğine dayalı bir ortamda başkalarıyla etkileşim kurma fırsatları sunarak sosyal becerilerini geliştirmelerine yardımcı olabilir. Çocuklar felsefi tartışmalara katılarak başkalarını dinlemeyi, farklı bakış açılarını değerlendirmeyi ve karmaşık fikirleri keşfetmek için birlikte çalışmayı öğrenirler (Jardine & Cooper, 2013).

Çocuklar için felsefe, çocukların vatandaşlık becerilerini geliştirmelerine de yardımcı olabilir. Çocuklar felsefi tartışmalara katılarak etik ve ahlaki konular üzerinde düşünmeyi öğrenir, bu da sosyal sorumluluk ve sivil katılım duygusu geliştirmelerine yardımcı olabilir (Garrido & Zavala, 2019). Ayrıca çocuklarla felsefe, çocukları farklı kültürel geleneklere ve bakış açılarına maruz bırakarak kültürel farkındalıklarını geliştirmelerine yardımcı olabilir (Haynes, 2016).

Çocuklar için felsefe atölyeleri, çocukların düşünce ve fikirlerini keşfetmeleri, beceri ve yeteneklerini geliştirmeleri, ilgili ve sorumlu vatandaşlar olmaları için değerli bir alan sağlar.